TĂNG SỨC ĐỀ KHÁNG THÔNG TIN, CHẶN ĐỨNG ÂM MƯU THAO TÚNG TÂM LÝ
Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và sự bùng nổ của công nghệ số, các thế lực thù địch, phản động ngày càng triệt để sử dụng thủ đoạn “thao túng tâm lý” để tác động, chi phối nhận thức và hành vi của một bộ phận Nhân dân. Mục tiêu của chúng là khoét sâu những vấn đề nhạy cảm, gieo rắc hoài nghi, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, làm suy giảm niềm tin vào Đảng, Nhà nước và chế độ. Nguy cơ này càng rõ rệt ở các tỉnh miền núi, nơi địa hình phức tạp, đời sống khó khăn, điều kiện tiếp cận thông tin chính thống còn hạn chế, tạo môi trường thuận lợi để thông tin sai lệch lan truyền nhanh và rộng.
Thao túng tâm lý là hành vi cố ý sử dụng thông tin sai lệch, phiến diện hoặc bị bóp méo, đánh mạnh vào cảm xúc tiêu cực như lo lắng, bức xúc, hoài nghi nhằm điều khiển hành vi và suy nghĩ của người tiếp nhận. Trên không gian mạng, các thế lực thù địch triển khai nhiều chiêu thức tinh vi để thao túng tâm lý người dân, tập trung vào việc kiểm soát nhận thức, cảm xúc và hành vi. Chúng trộn lẫn tin thật – tin giả, dựng chuyện về nội bộ Đảng, bóp méo sai phạm cá nhân thành vấn đề hệ thống, xuyên tạc chính sách dân tộc, tôn giáo nhằm tạo tâm lý hoang mang, mất niềm tin. Các trang web, blog và tài khoản mạng xã hội giả mạo cơ quan, lãnh đạo Đảng, Nhà nước được lập ra để tăng độ tin cậy và gây hiểu nhầm có chủ đích. Ngoài ra, chúng còn sử dụng kỹ thuật cắt ghép video, chỉnh sửa hình ảnh, gán ghép phát ngôn và phát tán “tài liệu mật giả” hay “báo cáo tự xưng” nhằm tạo vỏ bọc học thuật, khiến người dân dễ tin và chia sẻ. Đặc biệt, các đối tượng khai thác đặc trưng video ngắn, hiệu ứng bắt mắt, âm thanh lôi cuốn… để lan truyền thông tin xấu độc với tốc độ cao trên nền tảng mạng xã hội - TikTok,. Chúng tạo tài khoản giả mạo, sử dụng giọng đọc AI, hình ảnh cắt ghép, dựng clip “giật gân” hay “bóc phốt” để kích thích tò mò, bức xúc và bất mãn. Những video này đánh vào cảm xúc tiêu cực, làm cho người xem dễ bị cuốn theo mà thiếu kiểm chứng, từ đó dẫn dắt nhận thức theo hướng xấu. Nhờ khả năng lan tỏa nhanh, TikTok trở thành công cụ đắc lực trong việc thao túng tâm lý, đặc biệt với với cư dân mạng còn hạn chế khả năng tiếp cận thông tin chính thống.
Tại các địa phương miền núi, tác động của thủ đoạn này càng sâu sắc khi người dân vẫn còn phụ thuộc lớn vào thông tin truyền miệng, thiếu công cụ kiểm chứng và kỹ năng số còn hạn chế. Một bộ phận thanh niên, phụ nữ dễ bị lôi kéo bởi các nội dung kích động trên mạng; trong khi đó, bức tường thành ở những khu vực này là các già làng, trưởng bản, trưởng dòng họ, người có uy tín trong cộng đồng thường là những người còn hạn chế về cộng nghệ thông tin, sử dụng mạng xã hội nên hiệu quả tác động từ tuyên truyền miệng hiệu quả không cao. Mỗi khi xảy ra các vụ việc phức tạp về an ninh, tranh chấp đất đai, thiên tai…, các đối tượng thù địch lập tức tung tin thất thiệt, kích động đám đông, khiến tình hình dễ bị đẩy lên cực đoan.
Điểm nguy hiểm của thủ đoạn “thao túng tâm lý” nằm ở sự thâm nhập từ từ, không đối đầu trực diện nhưng làm suy yếu nền tảng tư tưởng, phá hoại niềm tin từ bên trong. Nếu không tỉnh táo, người dân có thể bị dẫn dắt tham gia các hoạt động vi phạm pháp luật dưới danh nghĩa “bảo vệ quyền lợi” hay “đòi công bằng”, vô tình tiếp tay cho âm mưu phá hoại sự ổn định chính trị – xã hội.
Trước thực trạng đó, tăng sức đề kháng thông tin cho người dân, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số là một trong những nhiệm vụ trong tâm mà cấp ủy, chính quyền các cấp cần hướng đến. Để làm được điều đó, cấp ủy, chính quyền các cấp cần chủ động cung cấp thông tin minh bạch, kịp thời, dễ hiểu về các chủ trương, chính sách; nâng cao chất lượng truyền thông cơ sở, hiện đại hóa loa truyền thanh thôn, bản, hỗ trợ vùng lõm Internet để khắc phục chênh lệch thông tin. Việc xây dựng mạng lưới cán bộ tuyên truyền cơ sở, đội ngũ già làng, trưởng bản, trưởng dòng họ, người có uy tín,… nắm chắc thông tin để giải thích, định hướng dư luận có vai trò đặc biệt quan trọng trong môi trường văn hóa cộng đồng của các tỉnh miền núi.
Song song với đó, các địa phương cần tạo dựng môi trường văn hóa lành mạnh, khuyến khích các hoạt động cộng đồng, tôn vinh truyền thống đoàn kết, tương trợ của đồng bào các dân tộc thiểu số để hình thành “lá chắn tinh thần” chống lại thông tin độc hại. Các chương trình tuyên truyền nên biên soạn bằng các thứ tieegs dân tộc khác nhau, lồng ghép vào sinh hoạt bản làng, lễ hội truyền thống để người dân dễ tiếp nhận. Bồi dưỡng kỹ năng số, kỹ năng nhận diện tin giả cho thanh niên, học sinh và cán bộ thôn, bản giúp nâng cao khả năng tự bảo vệ trước các thông tin xấu độc.
Ngoài ra, việc duy trì đối thoại trực tiếp, nắm bắt tâm tư, giải quyết kịp thời bức xúc chính đáng của người dân sẽ làm giảm nguy cơ bị lợi dụng, chặn đứng từ sớm các luồng thông tin xuyên tạc. Khi người dân được tiếp cận đầy đủ, đúng đắn và tin cậy vào nguồn tin chính thống, mọi âm mưu gây chia rẽ đều khó có cơ hội phát tán.
Quan trọng hơn, mỗi người dân cần chủ động tham gia bảo vệ “không gian thông tin sạch” bằng cách kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ, thông báo cho cơ quan chức năng khi phát hiện nội dung kích động, xuyên tạc. Khi sức mạnh của cộng đồng được phát huy, tinh thần cảnh giác được nâng lên, núi rừng sẽ trở thành lá chắn vững chắc, vô hiệu hóa mọi âm mưu thao túng tâm lý và chống phá đất nước.
Ngọn lửa & Hoa Ban trắng
