KỲ HỌP HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN (GIẢ ĐỊNH) NĂM 2024 TẬP TRUNG THẢO LUẬN VỀ VẤN ĐỀ TRẺ EM LAI CHÂU QUAN TÂM

Điều hành kỳ họp giả định là Thường trực Hội đồng trẻ em tỉnh gồm em: Nguyễn Trường Giang, Chủ tịch Hội đồng trẻ em tỉnh - Chủ tịch Hội đồng nhân dân (giả định); Đinh Thuỳ Linh, Phó Chủ tịch Hội đồng trẻ em tỉnh - Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng nhân dân (giả định); Sùng Lan Phương, Phó Chủ tịch Hội đồng trẻ em tỉnh - Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân (giả định) và các trẻ em tiêu biểu, có thành tích xuất sắc được lựa chọn từ 50 đại biểu trẻ em tham gia kỳ họp vào vai Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Trưởng Ban Văn hoá - Xã hội, Ban Dân tộc Hội đồng nhân dân tỉnh, Giám đốc Sở Lao động, Thương Binh và Xã hội, Giám đốc sở Giáo dục và Đào tạo, Trưởng ban Dân tộc tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn.

“Thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em vào các vấn đề trẻ em”

Phát biểu tại Kỳ họp, đại biểu Lê Quý Toàn tổ đại biểu huyện Than Uyên có đề cập:

Trong thế giới phát triển nhanh chóng như hiện nay, việc huy động trí tuệ của trẻ em cùng tham gia đóng góp ý kiến, hiến kế xây dựng quê hướng đất nước giàu đẹp, ổn định và phát triển, đóng góp ý kiến để việc chăm sóc và giáo dục trẻ em ngày một hiểu quả hơn, giúp xây dựng thế hệ chủ nhân tương lai của đất nước là việc mà Đảng và nhà nước đã quan tâm chỉ đạo.

Tại tỉnh Lai Châu, năm 2019, HĐTE của tỉnh đã được thành lập và đi vào hoạt động, trở thành một trong 15 mô hình thúc đẩy sự tham gia của trẻ em ở mức độ cao nhất trên cả nước, điều đặc biệt Lai Châu là một trong 6 tỉnh duy nhất trên cả nước được có mô hình HĐTE do UBND tỉnh trực tiếp ký quyết định thành lập và cho phép hoạt động. Hàng năm, HĐND  các cấp, Đoàn Đại biểu Quốc hội cùng với UBND, UBMTTQ và các ban ngành của tỉnh đã trực tiếp tham gia phiên tiếp xúc đối thoại với HĐTE của tỉnh, lắng nghe các ý kiến, nguyện vọng HĐTE thay mặt toàn thể trẻ em tỉnh trình bày. Từ đó, hàng loạt các văn bản chỉ đạo, các hành động cụ thể đã được HĐND, UBND và các ban ngành ban hành, thực hiện để cải thiện những vấn đề trẻ em phản ánh.

Vừa qua HĐTE có thực hiện khảo sát với 1,197 cử tri trẻ em về việc thực hiện quyền tham gia của trẻ em. Các cử tri cho biết hiện nay, cơ bản, các em đã được thực hiện quyền tham gia của mình tại gia đình và nhà trường. Các em được biết thông tin đầy đủ về hoạt động tại nhà trường, được các thầy cô hướng dẫn đầy đủ, được các thầy cô tổ chức các hoạt động để học  sinh nêu lên ý kiến của mình. Một bộ phận nhỏ  cử tri trẻ em cho rằng vẫn còn hình thức lấy ý kiến cảu học sinh chưa phát huy hiểu quả như hòm thư điều em muốn nói. Tuy nhiên các em cho biết các em có những hình thức khác có thể dễ dàng trao đổi trực tiếp với  thầy cô.

Dựa trên thực trạng đó, để tạo cơ hội trẻ em được thực hiện quyền tham gia đối với những vấn đề liên quan đến trẻ em, tôi đề nghị:

Một là: Tiếp tục nâng cao nhận thức, năng lực thực hiện quyền tham gia vào các vấn đề liên quan đến trẻ em cho trẻ em và cho các cán bộ công tác trong lĩnh vực liên quan đến trẻ em.

Hai là, Thực hiện truyền thông nâng cao nhận thức cho cha mẹ, cộng đồng về quyền tham gia của trẻ em. Từ đó, trẻ em có cơ hội thực hiện quyền tham gia của mình vào các vấn đề liên quan đến trẻ em ngay từ trong gia đình, thôn xóm

Ba là,  Xây dựng quy trình, tiêu chuẩn, tài liệu hướng dẫn thực thi việc lấy ý kiến của trẻ em vào các vấn đề liên quan đến trẻ em trong quá trình xây dựng các văn bản, chương trình, chính sách liên quan.

Bốn là, Tổ chức các hoạt động, câu lạc bộ trẻ em, hội đồng trẻ em tại các xã, huyện, thị, thành phố để tạo môi trường cho trẻ em được tham gia bày tỏ ý kiến, nguyện vọng liên quan đến các vấn đề về trẻ em.

Giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống

Phát biểu tại kỳ họp đại biểu Lê Tường Vy tổ đại biểu huyện Tam Đường cho rằng:

Tỉnh Lai Châu đã triển khai nhiều hoạt động nhằm giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết, xong thực trạng tảo hôn ở một số địa bàn dù chiều hướng giảm nhưng chưa rõ nét. Theo báo cáo khảo sát của HĐTE với 1,197 cử tri trẻ em, hơn 57% số cử tri trẻ em cho biết một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tảo hôn là do trẻ em có xu hướng yêu sớm và mang thai ngoài ý muốn. Vì sao trẻ em yêu sớm và quan hệ tình dục sớm như vậy?

Tuổi dậy thì của trẻ em hiện nay bắt đầu sớm và có rất nhiều vấn đề mới. Đối với nữ, tuổi dậy thì hiện nay bắt đầu từ 10 tuổi và với nam bắt đầu 11 tuổi. Khi bắt đầu vào tuổi dậy thì, các em có nhiều thay đổi với cơ thể mình như thay đổi thể chất, thay đổi tâm sinh lý, thay đổi các mối quan hệ và có nhiều mối quan hệ mới cả trong đời thực và trên không gian mạng. Tuổi dậy thì thường xuất hiện rung động khác giới lần đầu, tuy nhiên thiếu định hướng, các em không xác định được đó là tình yêu hay chỉ là rung động nhất thời hay vẫn chỉ là tình bạn mà thôi. 

Cùng với việc tiếp cận và sử dụng mạng dễ dàng, với bản tính tò mò, một số trẻ em đã tìm đến các trang web đen, đây là một kênh để trẻ tiếp súc với tình dục sớm. Vậy trẻ em đã được hướng dẫn đầy đủ những kiến thức và kỹ năng để sẵn sàng thích ứng với những thay đổi và thách thức ở tuổi dậy thì?

Cha mẹ là người thầy đầu tiên để hướng dẫn, chuẩn bị cho con hành trang bước vào tuổi dậy thì. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ thiếu kiến thức về tuổi dậy thì của trẻ em, không kịp thời cập nhật xu hướng phát triển của trẻ em và thanh thiếu niên. Nhiều cha mẹ cho rằng nói chuyện với con độ tuổi 12-13 về tình yêu, tình dục và phòng tránh mang thai là quá sớm hoặc là vẽ đường cho hươu chạy. Một bộ phận phụ huynh chưa quan tâm đến trẻ em và thậm chí có tư tưởng cho rằng moi việc dạy dỗ và cung cấp kiến thức cho trẻ là thuộc trách nhiệm của thầy cô giáo và nhà trường.

Nhận biết được xu hướng phát triển của trẻ, ngành giáo dục của tỉnh đã kịp thời phối hợp với các ban, ngành, Đoàn thanh niên các cấp tổ chức thực hiện nhiều hoạt động truyền thông giáo dục cho trẻ em, lồng ghép trong các bài học, các hoạt động ngoại khóa của nhà trường để hướng dẫn trẻ em các kiến thức về tuổi dậy thì, sức khỏe sinh sản vị thành niên, phòng chống tảo hôn cho trẻ em. Việc cung cấp kiến thức và kỹ năng về sức khỏe sinh sản vị thành niên, tình dục an toàn cho trẻ em là hết sức cần thiết, giúp các em hiểu và chủ động dự phòng cho chính mình, chứ không có nghĩa là chúng ta khuyến khích trẻ quan hệ tình dục. Đại biểu Tường Vy kiến nghị:

Một là, Việc trang bị kiến thức và kỹ năng và kỹ năng về sức khỏe sinh sản vị thành niên và tình dục an toàn cần bắt đầu cho trẻ sớm hơn so với hiện nay để đáp ứng nhu cầu thực tế của các em. Các nội dung truyền thông, giảng dạy cần cụ thể để các em hiểu về sức khỏe sinh sản, hiểu và biết cách thực hành tình dục an toàn, phòng tránh mang thai ngoài ý muốn  theo điều kiện hiện nay của địa phương giúp trẻ em có thể thực hành được mà không gặp khó khăn.

Hai là, Bố mẹ trẻ em tuổi vị thành niên cần phải là người thầy đầu tiên, người bạn thân thiết để đồng hành cùng trẻ em khi trẻ bước vào tuổi vị thành niên. Cha mẹ trẻ hầu hết là người đồng bào dân tộc thiểu số, còn hạn chế về nhận thức và các kiến thức liên quan, do vậy chưa thực hiện tốt vai trò là người thầy đầu tiên hướng dẫn con, người bạn đồng hành cùng con. Việc nâng cao nhận thức, kiến thức và kỹ năng để cha mẹ thực hiện tốt vai trò của mình rất quan trọng. Đề nghị, tỉnh có chương trình, các buổi tập huấn hướng dẫn cho cha mẹ những kiến thức và kỹ năng giúp trẻ vượt qua tuổi dậy thì thành công.

Ba là, cần có kiểm tra giám sát kịp thời để các hoạt động giáo dục, truyền thông cho trẻ em, cha mẹ thực hiện có hiệu quả.